Bilirkişi: Revizyonlar arasındaki fark

Hukukipedia sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
← Önceki değişiklikSonraki değişiklik →
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
== Bilirkişi ==
{{Hukuk Terimi
<nowiki>{{Hukuk Terimi</nowiki>
 
|terim=Bilirkişi
|terim=Bilirkişi
|dal=Muhakeme Hukuku
|dal=Muhakeme Hukuku
|latince=Peritus
|latince=Peritus
|mevzuat=6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu, HMK m.266-279, CMK m.62-67
|mevzuat=6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu, HMK m.266-279, CMK m.62-67
}}


<nowiki>}}</nowiki>
Bilirkişi, mahkemeler veya idari makamlar tarafından çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren konularda bilimsel veya mesleki görüşüne başvurulan gerçek veya tüzel kişidir. Bilirkişilik Kanunu'nun 2. maddesine göre bilirkişi, oy ve görüşünü sözlü veya yazılı olarak vermesi için başvurulan uzmandır. Hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözülmesi mümkün olmayan, ancak teknik, bilimsel veya mesleki uzmanlık gerektiren konularda mahkemeye yardımcı olmak için görevlendirilir.


'''Bilirkişi''', mahkemeler veya idari makamlar tarafından çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren konularda bilimsel veya mesleki görüşüne başvurulan gerçek veya tüzel kişidir. Bilirkişilik Kanunu'nun 2. maddesine göre bilirkişi, oy ve görüşünü sözlü veya yazılı olarak vermesi için başvurulan uzmandır. Hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözülmesi mümkün olmayan, ancak teknik, bilimsel veya mesleki uzmanlık gerektiren konularda mahkemeye yardımcı olmak için görevlendirilir.
Bilirkişinin Temel Özellikleri
 
== Bilirkişinin Temel Özellikleri ==
Bilirkişinin atanabilmesi için çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren bir durumun bulunması zorunludur. Bilirkişi, görevlendirildiği konuda akademik veya mesleki uzmanlığa sahip olmalı, tarafsız ve objektif bir şekilde görüşünü sunmalıdır. CMK'nın 64/6. maddesi uyarınca bilirkişiler "Görevimi adalete bağlı kalarak, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsızlıkla yerine getireceğime namusum ve vicdanım üzerine yemin ederim" şeklinde yemin ederek görevlerine başlarlar. Bilirkişiler bölge adliye mahkemelerinin yargı çevreleri esas alınarak hazırlanan listelerden seçilir, ancak listede uygun bilirkişi bulunmaması halinde liste dışından da görevlendirme yapılabilir.
Bilirkişinin atanabilmesi için çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren bir durumun bulunması zorunludur. Bilirkişi, görevlendirildiği konuda akademik veya mesleki uzmanlığa sahip olmalı, tarafsız ve objektif bir şekilde görüşünü sunmalıdır. CMK'nın 64/6. maddesi uyarınca bilirkişiler "Görevimi adalete bağlı kalarak, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsızlıkla yerine getireceğime namusum ve vicdanım üzerine yemin ederim" şeklinde yemin ederek görevlerine başlarlar. Bilirkişiler bölge adliye mahkemelerinin yargı çevreleri esas alınarak hazırlanan listelerden seçilir, ancak listede uygun bilirkişi bulunmaması halinde liste dışından da görevlendirme yapılabilir.


== Bilirkişilik Görevi ve Süreci ==
Bilirkişilik Görevi ve Süreci
Soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında ise hakim veya mahkeme bilirkişi atamaya yetkilidir. Bilirkişi incelemesi yaptırılmasına ilişkin kararda, uzmanlık gerektiren konularda bilirkişiden hangi hususların aydınlığa kavuşturulması istendiği, bilirkişiye verilen görevin neler olduğu ve görevin yerine getirileceği süre açıkça belirtilir. Bu süre, işin niteliğine göre üç ayı geçemez; ancak özel sebepler zorunlu kıldığında bilirkişinin istemi üzerine en çok üç ay daha uzatılabilir. Bilirkişi raporunda tarafların ad ve soyadları, bilirkişinin görevlendirildiği hususlar ve gözlem-inceleme konusu yapılan maddi olaylar bulunmalıdır.
Soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında ise hakim veya mahkeme bilirkişi atamaya yetkilidir. Bilirkişi incelemesi yaptırılmasına ilişkin kararda, uzmanlık gerektiren konularda bilirkişiden hangi hususların aydınlığa kavuşturulması istendiği, bilirkişiye verilen görevin neler olduğu ve görevin yerine getirileceği süre açıkça belirtilir. Bu süre, işin niteliğine göre üç ayı geçemez; ancak özel sebepler zorunlu kıldığında bilirkişinin istemi üzerine en çok üç ay daha uzatılabilir. Bilirkişi raporunda tarafların ad ve soyadları, bilirkişinin görevlendirildiği hususlar ve gözlem-inceleme konusu yapılan maddi olaylar bulunmalıdır.


== Bilirkişi Raporunun Hukuki Niteliği ==
Bilirkişi Raporunun Hukuki Niteliği
Bilirkişi raporları hakim için bağlayıcı değildir, ancak teknik konularda önemli bir bilgi kaynağı oluşturur. Türkiye'de mahkemeler dosyalarının en az %80'inde bilirkişi raporu ile karar vermektedir. Bilirkişiler verdikleri görüşlerden doğabilecek zararlardan sorumludur ve yanıltıcı veya kasıtlı olarak hatalı rapor sunan bilirkişiler hakkında Türk Ceza Kanunu'nun 276. maddesi uyarınca ceza davası açılabilir. Türkiye'de bilirkişiler kendilerine tevdi edilen dava dosyasına ilişkin sunacakları raporda hukuki değerlendirme yapamazlar; yalnızca teknik ve bilimsel görüş bildirebilirler.
Bilirkişi raporları hakim için bağlayıcı değildir, ancak teknik konularda önemli bir bilgi kaynağı oluşturur. Türkiye'de mahkemeler dosyalarının en az %80'inde bilirkişi raporu ile karar vermektedir. Bilirkişiler verdikleri görüşlerden doğabilecek zararlardan sorumludur ve yanıltıcı veya kasıtlı olarak hatalı rapor sunan bilirkişiler hakkında Türk Ceza Kanunu'nun 276. maddesi uyarınca ceza davası açılabilir. Türkiye'de bilirkişiler kendilerine tevdi edilen dava dosyasına ilişkin sunacakları raporda hukuki değerlendirme yapamazlar; yalnızca teknik ve bilimsel görüş bildirebilirler.


== Yasal Düzenleme ==
Yasal Düzenleme
Türkiye'de bilirkişilik, 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu ile düzenlenmektedir. T.C. Adalet Bakanlığı'na bağlı Bilirkişilik Daire Başkanlığı, bilirkişilerin yetkilendirilmesi ve denetlenmesinden sorumludur. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266-279. maddeleri ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 62-67. maddeleri bilirkişilik müessesesini ayrıntılı olarak düzenler. Adli Tıp Kurumu, ülke mahkemelerinin resmi bilirkişilik kurumu olarak özel bir statüye sahiptir.
Türkiye'de bilirkişilik, 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu ile düzenlenmektedir. T.C. Adalet Bakanlığı'na bağlı Bilirkişilik Daire Başkanlığı, bilirkişilerin yetkilendirilmesi ve denetlenmesinden sorumludur. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266-279. maddeleri ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 62-67. maddeleri bilirkişilik müessesesini ayrıntılı olarak düzenler. Adli Tıp Kurumu, ülke mahkemelerinin resmi bilirkişilik kurumu olarak özel bir statüye sahiptir.


<nowiki>[[Kategori:Hukuk Terimleri]]</nowiki>
[[Kategori:Hukuk Terimleri]]
 
[[Kategori:Muhakeme Hukuku Terimleri]]
<nowiki>[[Kategori:Muhakeme Hukuku Terimleri]]</nowiki>
[[Kategori:Ceza Muhakemesi Hukuku]]
 
[[Kategori:Hukuk Muhakemeleri Hukuku]]
<nowiki>[[Kategori:Ceza Muhakemesi Hukuku]]</nowiki>
 
<nowiki>[[Kategori:Hukuk Muhakemeleri Hukuku]]</nowiki>
 
# <nowiki>https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilirki%C5%9Fi</nowiki>
# <nowiki>https://barandogan.av.tr/blog/ceza-hukuku/bilirkisilik-nedir-bilirkisi-raporuna-itiraz-cmk.html</nowiki>
# <nowiki>https://sem.ticaret.edu.tr/bilirkisi-tanimi-onemi-ve-surecleri</nowiki>
# <nowiki>https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23818&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5</nowiki>
# <nowiki>https://legal.com.tr/blog/ceza-muhakemesi-hukuku/bilirkisilik-ve-bilirkisi-raporu-yazma-yontemi/</nowiki>
# <nowiki>https://hukuk.deu.edu.tr/dosyalar/dergiler/dergimiz9ozel/bdonmez.pdf</nowiki>
# <nowiki>https://eskitrabzon.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/275260a90a4a3cb_ek.pdf</nowiki>
# <nowiki>https://www.turkhukuksitesi.com/makale_1998.htm</nowiki>
# <nowiki>https://hukukegitim.com/makale-yargda_bilirkiilik_ve_bilirkiilik_kanunu_hakknda_grler-29</nowiki>
# <nowiki>https://www.emo.org.tr/ekler/6a3b7a5fa7970bf_ek.pdf?dergi=983</nowiki>

10.22, 14 Kasım 2025 tarihindeki hâli

📖 Hukuk Terimi

Terim: Bilirkişi
Dal: Muhakeme Hukuku
Latince: Peritus
Mevzuat: 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu, HMK m.266-279, CMK m.62-67

Bilirkişi, mahkemeler veya idari makamlar tarafından çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren konularda bilimsel veya mesleki görüşüne başvurulan gerçek veya tüzel kişidir. Bilirkişilik Kanunu'nun 2. maddesine göre bilirkişi, oy ve görüşünü sözlü veya yazılı olarak vermesi için başvurulan uzmandır. Hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözülmesi mümkün olmayan, ancak teknik, bilimsel veya mesleki uzmanlık gerektiren konularda mahkemeye yardımcı olmak için görevlendirilir.

Bilirkişinin Temel Özellikleri Bilirkişinin atanabilmesi için çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren bir durumun bulunması zorunludur. Bilirkişi, görevlendirildiği konuda akademik veya mesleki uzmanlığa sahip olmalı, tarafsız ve objektif bir şekilde görüşünü sunmalıdır. CMK'nın 64/6. maddesi uyarınca bilirkişiler "Görevimi adalete bağlı kalarak, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsızlıkla yerine getireceğime namusum ve vicdanım üzerine yemin ederim" şeklinde yemin ederek görevlerine başlarlar. Bilirkişiler bölge adliye mahkemelerinin yargı çevreleri esas alınarak hazırlanan listelerden seçilir, ancak listede uygun bilirkişi bulunmaması halinde liste dışından da görevlendirme yapılabilir.

Bilirkişilik Görevi ve Süreci Soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında ise hakim veya mahkeme bilirkişi atamaya yetkilidir. Bilirkişi incelemesi yaptırılmasına ilişkin kararda, uzmanlık gerektiren konularda bilirkişiden hangi hususların aydınlığa kavuşturulması istendiği, bilirkişiye verilen görevin neler olduğu ve görevin yerine getirileceği süre açıkça belirtilir. Bu süre, işin niteliğine göre üç ayı geçemez; ancak özel sebepler zorunlu kıldığında bilirkişinin istemi üzerine en çok üç ay daha uzatılabilir. Bilirkişi raporunda tarafların ad ve soyadları, bilirkişinin görevlendirildiği hususlar ve gözlem-inceleme konusu yapılan maddi olaylar bulunmalıdır.

Bilirkişi Raporunun Hukuki Niteliği Bilirkişi raporları hakim için bağlayıcı değildir, ancak teknik konularda önemli bir bilgi kaynağı oluşturur. Türkiye'de mahkemeler dosyalarının en az %80'inde bilirkişi raporu ile karar vermektedir. Bilirkişiler verdikleri görüşlerden doğabilecek zararlardan sorumludur ve yanıltıcı veya kasıtlı olarak hatalı rapor sunan bilirkişiler hakkında Türk Ceza Kanunu'nun 276. maddesi uyarınca ceza davası açılabilir. Türkiye'de bilirkişiler kendilerine tevdi edilen dava dosyasına ilişkin sunacakları raporda hukuki değerlendirme yapamazlar; yalnızca teknik ve bilimsel görüş bildirebilirler.

Yasal Düzenleme Türkiye'de bilirkişilik, 6754 sayılı Bilirkişilik Kanunu ile düzenlenmektedir. T.C. Adalet Bakanlığı'na bağlı Bilirkişilik Daire Başkanlığı, bilirkişilerin yetkilendirilmesi ve denetlenmesinden sorumludur. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266-279. maddeleri ve Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 62-67. maddeleri bilirkişilik müessesesini ayrıntılı olarak düzenler. Adli Tıp Kurumu, ülke mahkemelerinin resmi bilirkişilik kurumu olarak özel bir statüye sahiptir.

"https://hukukipedia.org/index.php?title=Bilirkişi&oldid=265" sayfasından alınmıştır