Türkiye Büyük Millet Meclisi

🏛️ Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na göre ulusal egemenliği (Millî İrade) temsil eden ve bu egemenliği Anayasa'nın belirlediği yetkilerle kullanan yasama organıdır. Türkiye'nin başkenti Ankara'da bulunur.

Dönem	Açıklama
Kuruluş	TBMM, I. Dünya Savaşı'ndan sonra işgal altındaki topraklarda ulusal direnişi örgütlemek amacıyla 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara'da açılmıştır. Bu tarih, ulusal egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunun ilan edildiği gündür.
Cumhuriyet Dönemi	Cumhuriyet'in ilanı (1923) ile birlikte meclis, devletin temel yapısını kuran ve modern yasaları çıkaran merkezi otorite olmuştur.

Temel İlkeler

TBMM, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda (özellikle 1982 Anayasası) belirtilen temel ilkelere dayanır:

• Millî Egemenlik: Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir. Millet, egemenliğini Anayasa'nın koyduğu esaslara göre, yetkili organlar eliyle kullanır.
• Yasama Yetkisinin Devredilemezliği: Yasama yetkisi Türk Milleti adına TBMM’nindir ve bu yetki devredilemez.
• Tek Meclis Sistemi (Unicameral): Türk yasama organı, iki meclis (Temsilciler Meclisi ve Senato gibi) yerine tek bir meclisten (TBMM) oluşur.

Yapı ve İşleyiş

Başlık	Açıklama
Üye Sayısı	Meclis, 600 milletvekilinden oluşur.
Seçim Dönemi	Milletvekili seçimleri beş yılda bir yapılır. Meclis, bu süreden önce seçimlerin yenilenmesine karar verebilir veya Cumhurbaşkanı tarafından seçimler yenilenebilir.
Meclis Başkanı	TBMM Genel Kurulu tarafından üyeleri arasından seçilen, meclis çalışmalarını yöneten ve meclisi temsil eden makamdır.
Meclis Grupları	En az 20 milletvekiline sahip siyasi partiler, mecliste kendi gruplarını kurabilirler. Bu gruplar, yasama süreçlerinde ve meclis yönetiminde önemli role sahiptirler.

Görev ve Yetkileri

TBMM'nin temel görev ve yetkileri Anayasa'nın 87. maddesinde düzenlenmiştir. Başlıca yetkileri şunlardır:

1. Kanun Yapmak (Yasama)

• Kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, değiştirmek veya reddetmek.
• Uluslararası antlaşmaları onaylamayı uygun bulmak.

2. Denetim Yapmak

Meclis, yürütme organını (Cumhurbaşkanı ve Bakanları) denetleme yetkisine sahiptir. Başlıca denetim yolları şunlardır:

• Meclis Araştırması: Belirli bir konuda bilgi edinmek için yapılan inceleme.
• Genel Görüşme: Toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren konuların mecliste tartışılması.
• Meclis Soruşturması: Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleriyle ilgili suç işledikleri iddiasıyla yapılan soruşturma.
• Yazılı Soru: Milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlardan yazılı olarak bilgi istemesi.

3. Diğer Önemli Yetkileri

• Bütçe ve Kesin Hesap Kanun Tekliflerini Görüşmek ve Kabul Etmek. (En temel mali yetkisidir.)
• Para basılmasına karar vermek.
• Savaş ilanına karar vermek (uluslararası hukuk ve antlaşmaların gerektirdiği haller saklı kalmak kaydıyla).
• Türk Silahlı Kuvvetlerinin yurt dışına gönderilmesine veya yabancı askerlerin Türkiye'de bulunmasına izin vermek.
• Genel ve özel af ilânına karar vermek.
• Anayasa değişikliklerini kabul etmek.