Başvuru harcı

Başvuru harcı, bir davanın açılabilmesi veya bir takip işleminin başlatılabilmesi için yargı mercilerine yapılacak başvuru sırasında ödenmesi zorunlu olan yargılama harcıdır. Başvuru harcı, dava şartı niteliğindedir; yatırılmadığı takdirde davanın açılması usulen tamamlanmış sayılmaz.

Türk hukukunda başvuru harcı, 492 sayılı Harçlar Kanunu ve bağlantılı tarifelere göre belirlenir.

Hukuki Niteliği

Başvuru harcı, yargı mercilerinin iş yükünü karşılamaya yönelik parasal bir yükümlülüktür ve kamu geliridir. Yargılama sürecinin başlatılabilmesi için zorunludur.

Dava açarken
İcra takibi başlatırken
Bazı idari başvurularda
Bazı istinaf ve temyiz işlemlerinde

ödenmesi gereken harç türlerinden biridir.

Başvuru harcı peşindir, yani dava dilekçesi verilmeden önce ödenmiş olmalıdır.

Dava Açarken Başvuru Harcı

Hukuk mahkemelerinde bir dava açılırken iki harç ödenir:

Başvuru harcı
Peşin karar harcı

Başvuru harcı, davanın kayıt altına alınması için zorunludur.

Peşin karar harcı ise hüküm verilmesi hâlinde hesaplanacak karar harcının dörtte biridir.

Başvuru harcı yatırılmadıysa:

Mahkeme eksikliğin giderilmesi için kesin süre verir.
Süre içinde ödenmezse dava açılmamış sayılır.

İcra Takiplerinde Başvuru Harcı

İcra dairesinde takip başlatılırken de başvuru harcı ödenir.

Bu harç;

İlamsız takip
İlâmli takip
Kambiyo senetlerine mahsus takip

gibi tüm takiplerde zorunludur.

Başvuru harcı ödenmeden icra müdürlüğü takip talebini işleme koymaz.

İstinaf ve Temyiz Başvurularında

İstinaf ve temyiz kanun yollarına başvurulurken harç + posta gideri yatırılması gerekir.

Başvuru harcı ödenmezse:

Başvuru hiç yapılmamış sayılır.
Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtay dosyayı incelemez.

Harçtan Muafiyet Hâlleri

Bazı kişiler ve işlemler harçtan muaftır:

Adli yardım kararı verilenler
Devlet kurumları
Bazı tüketici işlemleri
Bazı aile hukukuna ilişkin başvurular

Muafiyet söz konusu ise başvuru harcı alınmaz.

Başvuru Harcı ile Peşin Harç Arasındaki Fark

Önemli bir ayrım:

Başvuru harcı → Davayı başlatmak için ödenir.
Peşin karar harcı → Verilecek kararın harcından mahsup edilmek üzere alınır.

Başvuru harcı düşük, peşin harç ise nispi davalarda dava değerine göre değişir.

Sonuç

Başvuru harcı, bir davanın veya icra takibinin resmen başlatılması için gerekli zorunlu bir yargı harcıdır. Ödenmemesi hâlinde dava açılmamış sayılacağı için yargılamanın işleyişi açısından kritik öneme sahiptir.