Edim
Edim, bir borç ilişkisinde borçlunun yerine getirmekle yükümlü olduğu davranış veya iştir. Borç ilişkisinin özü, alacaklının talep hakkı ile borçlunun edim yükümlülüğü arasındaki dengedir. Yani borçlu, edimi ifa etmek; alacaklı ise bu ifayı istemek hakkına sahiptir. Türk Borçlar Kanunu’na göre her borcun konusu bir edimdir.
Edim, niteliğine göre üç ana türe ayrılır:
- Verme edimi (dare): Borçlunun bir şeyi teslim etmesi veya devretmesidir. Örneğin, bir satış sözleşmesinde malın alıcıya teslimi bir verme edimidir.
- Yapma edimi (facere): Borçlunun bir işi bizzat yapması ya da bir hizmet sunmasıdır. Örneğin bir tamircinin arızayı gidermesi, bir sanatçının konser vermesi gibi.
- Yapmama edimi (non facere): Borçlunun belirli bir davranıştan kaçınmasıdır. Örneğin rekabet etmeme, sır saklama veya inşa yasağı gibi yükümlülükler.
Edim, borcun ifasıyla sona erer; ancak edim imkânsız hale gelirse borç da ortadan kalkabilir. Hukukta edimin konusunun mümkün, belirli ve hukuka uygun olması şarttır; aksi hâlde borç geçersiz olur.
Kısacası edim, borç ilişkisinin can damarıdır. Alacaklı için hakkın içeriğini, borçlu içinse yükümlülüğün kapsamını belirler; böylece taraflar arasındaki hukuki dengeyi kurar.