Özel hukuk

Özel hukuk, bireyler arasındaki ilişkileri düzenleyen ve tarafların eşit statüde olduğu hukuk dalıdır. Kamu hukukunun aksine, burada taraflardan biri devlet olsa bile (örneğin devlet bir sözleşmede tarafsa) üstün bir otorite değil, özel kişi gibi davranır. Özel hukuk, kişilerin özgür iradeleriyle kurdukları ilişkileri düzenler ve temelinde irade serbestisi, eşitlik ve sözleşme özgürlüğü ilkeleri bulunur.

Özel hukukun başlıca alt dalları şunlardır:

• Medeni hukuk: Kişilerin aile, miras, eşya ve borç ilişkilerini düzenler.
• Borçlar hukuku: Taraflar arasındaki alacak-borç ilişkilerini konu alır.
• Ticaret hukuku: Tüccarlar, ticari işletmeler ve şirketlerle ilgili ilişkileri düzenler.
• Milletlerarası özel hukuk: Farklı ülke hukuklarının kesiştiği durumlarda hangi ülke hukukunun uygulanacağını belirler.

Özel hukukta taraflar, ilişkilerini kendi isteklerine göre biçimlendirme özgürlüğüne sahiptir; ancak bu özgürlük kanunların emredici hükümleri, ahlak ve kamu düzeni sınırları içindedir. Bir sözleşme tarafları istedikleri gibi kurallar belirleyebilir ama örneğin hile, cebir veya hukuka aykırılık söz konusuysa işlem geçersiz olur.

Kısacası özel hukuk, bireylerin birbirleriyle olan ilişkilerini adalet, dürüstlük ve denge ilkeleri çerçevesinde düzenler. Devlet, bu alanda otorite değil hakem rolündedir; amacı, kişiler arası ilişkilerde adil bir düzenin sürmesini sağlamaktır.