Kararname
Kararname, yürütme organı tarafından çıkarılan ve kamu yönetimine ilişkin düzenlemeleri içeren yazılı hukuk belgesidir. Türkiye’de kararname türleri, Anayasa ve ilgili kanunlarla belirlenmiş olup, farklı alanlarda farklı yetkilere dayanır. Genel olarak kararname, yasama organının çıkardığı kanunların uygulanmasını sağlamak veya yürütme işlerini düzenlemek amacıyla çıkarılır.
1982 Anayasası’na göre Türkiye’de üç temel kararname türü vardır:
- Cumhurbaşkanlığı kararnameleri,
- Olağanüstü hâl (OHAL) kararnameleri,
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi niteliğindeki düzenlemeler (örneğin teşkilat yapısı, görev tanımları vb.).
Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’nin yürürlüğe girmesiyle (2018), “Bakanlar Kurulu Kararnamesi” uygulaması sona ermiştir. Günümüzde Cumhurbaşkanı, Anayasa’nın 104. maddesine dayanarak belirli konularda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (CBK) çıkarabilir. Ancak bu yetki sınırsız değildir: CBK’lar Anayasa ve kanunlara aykırı olamaz, temel hak ve özgürlükleri düzenleyemez, ayrıca Meclis aynı konuda bir kanun çıkarırsa kararname kendiliğinden hükümsüz olur.
Kısacası kararname, yürütme organının idari işleyişi sağlamak ve yönetim alanında hızlı düzenleme yapabilmek için kullandığı bir araçtır. Hukuk sisteminde kanunun altında, yönetmelikten ise genellikle üst sırada yer alır. Kararnameler, yürütme gücünün düzenleme yetkisinin somut yansımasıdır; ancak hukuk devleti ilkesinin gereği olarak yargısal denetime tabidir.