Maddi Tazminat

Maddi Tazminat
Latince	Damnum emergens / Lucrum cessans
Anlamı	Malvarlığındaki eksilmenin giderilmesi
Hukuk Dalı	Tazminat hukuku

Maddi tazminat, hukuka aykırı bir eylem veya işlem sonucunda kişinin malvarlığında meydana gelen irade dışı eksilmenin (maddi zararın) giderilmesi amacıyla ödenen paradır.

Tazminatın amacı, zarar görenin malvarlığını, zarar verici olay hiç yaşanmasaydı bulunacağı duruma getirmektir. Zenginleşme aracı olamaz.

Maddi Zararın Kapsamı

Maddi zarar iki ana unsurdan oluşur:

1. Fiili Zarar (Damnum Emergens)

Kişinin malvarlığının aktifinde meydana gelen azalmadır.

• Örnekler: Kaza yapan aracın tamir masrafı, tedavi giderleri, ölenin cenaze masrafları, yıkılan evin değeri.

2. Yoksun Kalınan Kâr (Lucrum Cessans)

Olay yaşanmasaydı malvarlığında meydana gelecek olan artışın engellenmesidir.

• Örnekler: Ticari taksi kaza yapınca tamir süresince çalışamaması nedeniyle kaybedilen kazanç, yaralanan işçinin çalışamadığı günler için alamadığı maaş.

Tazminatın Hesaplanması

Hâkim, tazminatın kapsamını ve ödeme biçimini, durumun gereğine ve özellikle kusurun ağırlığına göre belirler (TBK Md. 51).

• Kusur Oranı: Tarafların (fail ve mağdur) olaydaki kusur oranları hesaplamada esastır.
• Denkleştirme (Mahsup): Zarar verici olay, mağdura aynı zamanda bir yarar da sağlamışsa (örneğin hurda araç bedeli), bu yarar tazminattan düşülür.
• Durumun Gereği: Hâkim, failin ekonomik durumu çok kötüyse ve olay hafif kusurla işlenmişse tazminattan indirim yapabilir.

Ölüm ve Bedensel Zararlarda Tazminat

Kişi varlığına verilen zararlarda maddi tazminat kalemleri kanunda özel olarak sayılmıştır:

Ölüm Halinde (TBK Md. 53)

• Cenaze giderleri.
• Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ve çalışma gücünün azalmasından doğan kayıplar.
• Destekten yoksun kalma tazminatı: Ölenin desteğinden mahrum kalanların (eş, çocuk vb.) uğradığı bakım kaybı.

Bedensel Zarar Halinde (TBK Md. 54)

• Tedavi giderleri (Hastaneye gidiş-geliş dahil).
• Kazanç kaybı (İş göremezlik süresindeki maaş kaybı).
• Çalışma gücünün azalmasından (maluliyet) doğan kayıplar.
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.

Ayrıca bakınız

• Manevi tazminat
• Destekten yoksun kalma tazminatı
• Haksız fiil
• Kusursuz sorumluluk