Dava Açma Şartları: Revizyonlar arasındaki fark
"{{Imetin | özet = Dava açma şartları; bir uyuşmazlığın mahkeme tarafından esastan incelenebilmesi için aranan zorunlu usuli koşullardır. Bu şartların yokluğu hâlinde dava, esasa girilmeksizin usulden reddedilir. }} == Dava Açma Şartları == '''Dava açma şartları''', bir hakkın devletin yargı organları aracılığıyla ileri sürülebilmesi için gerekli olan temel usuli koşullardır. Bu koşullar yerine getirilmeden açılan dav..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu |
Değişiklik özeti yok |
||
| (Aynı kullanıcının aradaki diğer 2 değişikliği gösterilmiyor) | |||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
'''Dava açma şartları''', bir hakkın devletin yargı organları aracılığıyla ileri sürülebilmesi için gerekli olan temel usuli koşullardır. Bu koşullar yerine getirilmeden açılan davalar, mahkeme tarafından '''dava şartı yokluğu''' nedeniyle esasa girilmeden reddedilir. | '''Dava açma şartları''', bir hakkın devletin yargı organları aracılığıyla ileri sürülebilmesi için gerekli olan temel usuli koşullardır. Bu koşullar yerine getirilmeden açılan davalar, mahkeme tarafından '''dava şartı yokluğu''' nedeniyle esasa girilmeden reddedilir. | ||
Dava açma şartları, öğretide ve yargı kararlarında genellikle; '''hukuki yarar''', '''taraf ehliyeti''', '''dava ehliyeti''', '''görev ve yetki''', '''dava dilekçesinin usule uygunluğu''', '''harç ve gider avansı''', '''süre''', ve '''ön şart niteliğindeki başvurular''' şeklinde sınıflandırılır. | Dava açma şartları, öğretide ve yargı kararlarında genellikle; '''[[hukuki yarar]]''', '''[[taraf ehliyeti]]''', '''[[dava ehliyeti]]''', '''görev ve yetki''', '''dava dilekçesinin usule uygunluğu''', '''harç ve gider avansı''', '''süre''', ve '''ön şart niteliğindeki başvurular''' şeklinde sınıflandırılır. | ||
== Hukuki Yarar == | == Hukuki Yarar == | ||
| 13. satır: | 8. satır: | ||
== Taraf Ehliyeti ve Dava Ehliyeti == | == Taraf Ehliyeti ve Dava Ehliyeti == | ||
'''Taraf ehliyeti''', kişinin davada taraf olabilme yeteneğidir. | '''[[Taraf ehliyeti]]''', kişinin davada taraf olabilme yeteneğidir. | ||
Reşit olmayanlar ve kısıtlılar, hukuki | '''[[Dava ehliyeti]]''' ise kişinin davayı bizzat takip edebilme kapasitesidir. | ||
Reşit olmayanlar ve kısıtlılar, [[hukuki temsilci]]<nowiki/>leri aracılığıyla dava açabilir. | |||
== Görev ve Yetki == | == Görev ve Yetki == | ||
| 28. satır: | 24. satır: | ||
== Dava Dilekçesinin Usule Uygunluğu == | == Dava Dilekçesinin Usule Uygunluğu == | ||
HMK m. 119 uyarınca dava dilekçesi aşağıdaki unsurları taşımak zorundadır: | [[Hukuk Muhakemeleri Kanunu/Madde 119|HMK m. 119]] uyarınca dava dilekçesi aşağıdaki unsurları taşımak zorundadır: | ||
* Mahkemenin adı | * Mahkemenin adı | ||
| 44. satır: | 40. satır: | ||
Davanın açılabilmesi için gerekli olan: | Davanın açılabilmesi için gerekli olan: | ||
* Başvuru harcı | * [[Başvuru harcı]] | ||
* Peşin harç | * [[Peşin harç]] | ||
* Gider avansı | * [[Gider avansı]] | ||
ödenmelidir. Bu kalemlerin yatırılmaması hâlinde dava açılmamış sayılabilir veya verilen kesin süre sonunda usulden reddedilir. | ödenmelidir. Bu kalemlerin yatırılmaması hâlinde dava açılmamış sayılabilir veya verilen kesin süre sonunda usulden reddedilir. | ||
== Sürelere Uyma == | == Sürelere Uyma == | ||
Bazı davalar için '''hak düşürücü süreler''' öngörülmüştür. | Bazı davalar için '''[[hak düşürücü süreler]]''' öngörülmüştür. | ||
Süre geçtikten sonra dava açılması mümkün değildir. | Süre geçtikten sonra dava açılması mümkün değildir. | ||
18.48, 22 Kasım 2025 itibarı ile sayfanın şu anki hâli
Dava açma şartları, bir hakkın devletin yargı organları aracılığıyla ileri sürülebilmesi için gerekli olan temel usuli koşullardır. Bu koşullar yerine getirilmeden açılan davalar, mahkeme tarafından dava şartı yokluğu nedeniyle esasa girilmeden reddedilir.
Dava açma şartları, öğretide ve yargı kararlarında genellikle; hukuki yarar, taraf ehliyeti, dava ehliyeti, görev ve yetki, dava dilekçesinin usule uygunluğu, harç ve gider avansı, süre, ve ön şart niteliğindeki başvurular şeklinde sınıflandırılır.
Hukuki Yarar
Bir davanın açılabilmesi için davacının, dava açmakta meşru, güncel ve korunmaya değer bir yararının bulunması gerekir. Hukuki yarar yokluğu, davanın esastan incelenmesine engel olup davanın usulden reddine yol açar.
Taraf Ehliyeti ve Dava Ehliyeti
Taraf ehliyeti, kişinin davada taraf olabilme yeteneğidir.
Dava ehliyeti ise kişinin davayı bizzat takip edebilme kapasitesidir.
Reşit olmayanlar ve kısıtlılar, hukuki temsilcileri aracılığıyla dava açabilir.
Görev ve Yetki
Dava, doğru mahkemede açılmalıdır.
- Görev: Uyuşmazlığın türüne göre hangi mahkemenin bakacağını belirler (Asliye Hukuk, Sulh Hukuk, İş Mahkemesi, İdare Mahkemesi vb.).
- Yetki: Coğrafi açıdan hangi mahkemenin yetkili olduğunu belirler.
Yanlış görevli mahkemede açılan dava, görev yönünden reddedilir. Bazı davalarda kesin yetki kuralları uygulanır (örneğin taşınmazın aynına ilişkin davalar).
Dava Dilekçesinin Usule Uygunluğu
HMK m. 119 uyarınca dava dilekçesi aşağıdaki unsurları taşımak zorundadır:
- Mahkemenin adı
- Tarafların kimlik ve adres bilgileri
- Davanın konusu
- Vakıaların sıra numarasıyla açık anlatımı
- Deliller
- Hukuki sebepler
- Sonuç ve talep
- İmza
Eksiklikler tamamlanmadığı takdirde dava, usulden reddedilir.
Harç ve Gider Avansı
Davanın açılabilmesi için gerekli olan:
ödenmelidir. Bu kalemlerin yatırılmaması hâlinde dava açılmamış sayılabilir veya verilen kesin süre sonunda usulden reddedilir.
Sürelere Uyma
Bazı davalar için hak düşürücü süreler öngörülmüştür.
Süre geçtikten sonra dava açılması mümkün değildir.
Zamanaşımı ise davalının ileri sürmesi şartıyla sonuç doğurur.
Ön Şart Niteliğindeki Başvurular
Bazı uyuşmazlıklarda dava açmadan önce belirli mercilere başvuru zorunludur:
- Zorunlu arabuluculuk (iş, ticari ve tüketici uyuşmazlıklarında)
- İdari itiraz yollarının tüketilmesi
- İdari başvuru sürelerinin işletilmesi
Bu şartlar yerine getirilmeden açılan davalar, dava şartı yokluğundan reddedilir.
Tebligata Elverişli Adres Bildirimi
Davacının geçerli, tebligata elverişli bir adres bildirmesi zorunludur. Adres eksikliği giderilmezse dava usulden reddedilir.
Sonuç
Dava açma şartları, yargılamanın sağlıklı yürütülmesi için zorunlu olan usuli koşullardır. Mahkemeler bu koşulları resen inceler ve eksiklik tespit edildiğinde gerekli usuli sonuçları uygular.