2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu

2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu
Kısaltma	İYUK
Kanun Numarası	2577
Kabul Tarihi	6 Ocak 1982
Yayımlandığı R.G.	20 Ocak 1982 / Sayı: 17580
Yürürlük Tarihi	20 Ocak 1982
Durumu	Yürürlükte
Resmi Metin

İdari Yargılama Usulü Kanunu (kısaca İYUK), İdare Hukuku alanında idare mahkemelerinde görülecek tüm davaların açılmasından kararın kesinleşmesine kadar uygulanacak olan usul ve esasları düzenler.

İYUK, **yazılı yargılama** ilkesine dayanır ve mahkemelerin gerçeği kendiliğinden araştırmasına (resen araştırma) olanak tanır. Devletin üstün gücünü temsil eden idare karşısında vatandaşın haklarını koruyan bir mekanizma sunar.

Kapsam ve Esaslar

İYUK'un temel hükümleri, idari davaların niteliği, yetkili ve görevli mahkemelerin belirlenmesi, süreler ve dava dilekçelerinin zorunlu unsurları gibi konuları içerir.

1. Dava Türleri

Kanun, idari yargıda açılabilecek temel iki dava türünün usulünü belirler:

• İptal Davası (m. 2/1-a): İdari işlemlerin hukuka aykırılığı nedeniyle ortadan kaldırılması talebi.
• Tam Yargı Davası (m. 2/1-b): İdarenin eylem veya işlemleri yüzünden uğranılan zararın tazmini talebi.

2. Süreler

İYUK'ta süreler hak düşürücüdür ve çok katıdır.

• İptal Davası Süresi: Kural olarak idari işlemin tebliğini takiben **60 gün**dür. Bu süre kaçırılırsa dava hakkı kaybolur.
• Tam Yargı Davası Süresi: Farklı süreler olsa da iptal davasına bağlıysa aynı sürelere tabidir.

3. Yetkili Mahkeme

Kural olarak dava, uyuşmazlığa konu idari işlemi tesis eden idari merciin bulunduğu yerdeki **İdare Mahkemesi** veya **Vergi Mahkemesi**nde açılır (m. 32).

Yürütmenin Durdurulması (YD) Müessesesi

Yürütmenin Durdurulması (YD), İYUK'un en önemli ve idari yargıya özgü müessesesidir. İdarenin bir işleminin yargı kararı sonuçlanana kadar geçici olarak durdurulmasıdır (m. 27).

YD kararı verilebilmesi için şu iki şartın **birlikte** gerçekleşmesi gerekir: 1. İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması. 2. İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması.

Kanun Yolları

İYUK, idari yargı kararlarına karşı başvurulabilecek kanun yollarını düzenler:

• İstinaf (Bölge Adliye Mahkemeleri): İlk derece mahkemesi kararlarına karşı başvurulur. Bölge İdare Mahkemeleri (BİM) tarafından incelenir. BİM'in kararı kesinleşebilir.
• Temyiz (Danıştay): BİM'in kesinleşmeyen kararlarına karşı başvurulur. Danıştay tarafından incelenir ve son kararı verir. Temyiz, sadece hukuki denetimdir.

Ayrıca Bakınız

• İdari Yargılama Usulü (Teorisi)
• İptal Davası
• Danıştay