Danıştay

Danıştay
Danıştay Başkanlığı Hizmet Binası, Ankara
Tür	Yüksek Mahkeme (İdari)
Yargı Kolu	İdari Yargı
Ülke	Türkiye
Yasal Dayanak	Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Md. 155)
Temyiz Mercii
Hakim Sayısı

Danıştay, Türkiye'deki idari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olan Yüksek Mahkemedir. Aynı zamanda devletin en yüksek danışma ve inceleme organıdır.

Yargıtay adli yargının (özel hukuk ve ceza) tepesindeyken, Danıştay İdari Yargının (idare hukuku ve vergi hukuku) tepesindedir.

Görev ve Yetkileri

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 155. maddesi ve 2575 sayılı Danıştay Kanunu uyarınca, Danıştay hem yargısal hem de idari görevler üstlenmiştir:

1. Yargısal Görevleri (Temyiz ve İlk Derece)

• Temyiz İncelemesi: Bölge İdare Mahkemesi (İstinaf) tarafından verilen kararların hukuka uygunluğunu denetler. (Bozma veya Onama).
• İlk Derece Mahkemesi Olarak: Cumhurbaşkanlığı kararnameleri (iptal davaları), bakanlıkların ülke çapında uygulanan düzenleyici işlemleri (yönetmelikler, tebliğler) gibi üst düzey idari işlemlere karşı açılan iptal davalarına doğrudan Danıştay bakar.

2. İdari ve Danışma Görevleri

• İmtiyaz Sözleşmeleri: Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında (Örn: Köprü, otoyol ihaleleri) iki ay içinde düşüncesini bildirmek.
• Tüzük İncelemesi: (2017 öncesi tüzükleri incelerdi, sistem değişikliği ile bu görev azalmıştır).

Teşkilat Yapısı

Danıştay, ihtisaslaşmış daireler ve kurullardan oluşur:

• Daireler: Toplam 10 daireden oluşur. Bunların bir kısmı "İdari Dava Dairesi", bir kısmı "Vergi Dava Dairesi" olarak çalışır.
• İdari Dava Daireleri Kurulu (İDDK): İdari davalarda daireler arası içtihat farklılıklarını gideren ve direnme kararlarını inceleyen en üst kuruldur.
• Vergi Dava Daireleri Kurulu (VDDK): Vergi davalarındaki en üst karar merciidir.
• Danıştay Başsavcılığı: İdari davalarda kamu yararını gözeterek hukuki görüş (Düşünce) bildirir.

Tarihçe

Danıştay'ın kökeni, Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1868 yılında Sultan Abdülaziz tarafından kurulan Şura-yı Devlete dayanır. Cumhuriyet döneminde bugünkü adını almıştır. Yargıtay (Divan-ı Ahkam-ı Adliye) ile aynı tarihte kurulmuş kardeş kurumdur.

Yargıtay ile Farkı

Kriter	Danıştay	Yargıtay
Yargı Kolu	İdari Yargı (Devlet vs Birey)	Adli Yargı (Birey vs Birey)
Dava Konusu	İptal Davaları, Tam Yargı Davaları	Alacak, Boşanma, Ceza Davaları
Ekstra Görev	Danışma Organı (İdari görev var)	Sadece Yargısal görev

Ayrıca Bakınız

• İdare Mahkemesi
• Vergi Mahkemesi
• Yüksek Askeri İdare Mahkemesi (2017'de kaldırılarak görevleri Danıştay'a devredilmiştir)

Kaynakça

• 2575 Sayılı Danıştay Kanunu.
• Gözübüyük, A. Şeref; Tan, Turgut. İdare Hukuku.