Türkiye
| Türkiye Cumhuriyeti | |||
|---|---|---|---|
| |||
| ""Yurtta sulh, cihanda sulh"" | |||
| Millî Marş: İstiklal Marşı | |||
| Başkent | Ankara | ||
| En Büyük Şehir | İstanbul | ||
| Resmî Dil | Türkçe | ||
| Yönetim Biçimi | Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi | ||
| Cumhurbaşkanı | Recep Tayyip Erdoğan | ||
| Yasama Organı | Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) | ||
| Yüzölçümü | 783.562 km² | ||
| Nüfus | 85.372.377 (2023) | ||
| GSYİH | 1.038 Trilyon $ (2023) | ||
| Para Birimi | Türk lirası (₺) | ||
| Telefon Kodu | +90 | ||
| Trafik Akışı | Sağ | ||
Türkiye, resmî adıyla Türkiye Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Anadolu'da, küçük bir bölümü ise Balkanlar'ın uzantısı olan Trakya'da bulunan kıtalararası bir ülkedir. Kuzeybatıda Bulgaristan ve Yunanistan, kuzeydoğuda Gürcistan, doğuda Ermenistan, Azerbaycan ve İran, güneydoğuda ise Irak ve Suriye ile komşudur. Güneyini Akdeniz, batısını Ege Denizi ve kuzeyini Karadeniz çevreler. Marmara Denizi ise Asya ve Avrupa kıtalarını birbirinden ayırır.
Türkiye, jeostratejik konumu, güçlü ordusu ve gelişmekte olan ekonomisiyle bölgesel bir güç ve G20 üyesidir. Yönetim şekli cumhuriyet olup, anayasal olarak demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.
Tarihçe
Türkiye toprakları, tarih boyunca birçok büyük medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
Tarih Öncesi ve Antik Dönem
Anadolu, Göbeklitepe gibi dünyanın bilinen en eski tapınaklarına ev sahipliği yapmasıyla "medeniyetlerin beşiği" olarak anılır. Hititler, Frigler, Lidyalılar, Urartular ve İyonlar gibi medeniyetler bu topraklarda hüküm sürmüştür. Daha sonra bölge sırasıyla Pers, Büyük İskender, Roma ve Bizans hakimiyetine girmiştir.
Türklerin Anadolu'ya Gelişi ve Selçuklular
Türklerin Anadolu'yu yurt edinmesi, 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi ile hız kazanmıştır. Büyük Selçuklu İmparatorluğu ve ardından kurulan Anadolu Selçuklu Devleti, bölgenin Türkleşmesini ve İslamlaşmasını sağlamıştır.
Osmanlı İmparatorluğu
1299 yılında Osman Gazi tarafından Söğüt'te kurulan Osmanlı Beyliği, kısa sürede bir cihan imparatorluğuna dönüşmüştür. 1453'te Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethetmesiyle Orta Çağ kapanmış, Yeni Çağ başlamıştır. İmparatorluk, Kanuni Sultan Süleyman döneminde en geniş sınırlarına ulaşmış; Balkanlar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'ya hükmetmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti
I. Dünya Savaşı'nın ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşüyle birlikte, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Kurtuluş Savaşı başlatılmıştır. 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti ilan edilmiştir. Atatürk devrimleri ile ülke modernleşme sürecine girmiş, Laiklik ilkesi benimsenmiş, Latin alfabesine geçilmiş ve kadınlara seçme-seçilme hakkı verilmiştir.
[Image of Anitkabir mausoleum Ankara]
Coğrafya ve İklim
Türkiye, 36°-42° Kuzey paralelleri ve 26°-45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Ülke yedi coğrafi bölgeye ayrılmıştır:
- Marmara Bölgesi
- Ege Bölgesi
- Akdeniz Bölgesi
- İç Anadolu Bölgesi
- Karadeniz Bölgesi
- Doğu Anadolu Bölgesi
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi
İklim çeşitliliği fazladır; kıyılarda ılıman Akdeniz iklimi görülürken, iç kesimlerde karasal iklim hakimdir. Ağrı Dağı, 5.137 metre ile ülkenin en yüksek noktasıdır. Van Gölü ise en büyük gölüdür.
Siyaset ve Yönetim
Türkiye, Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi ile yönetilmektedir. Yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM), yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına, yargı yetkisi ise bağımsız mahkemelere aittir.
- Yargı Sistemi: Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay yüksek mahkemelerdir. Yerel mahkemeler Asliye Hukuk Mahkemesi ve Ağır Ceza Mahkemesi gibi birimlerden oluşur.
- Uluslararası İlişkiler: Türkiye; Birleşmiş Milletler (BM), NATO, OECD, AGİT ve G20 kurucu üyesidir. Avrupa Birliği (AB) ile tam üyelik müzakerelerini sürdürmektedir.
Ekonomi
Türkiye ekonomisi, dünyanın en büyük 20 ekonomisinden biridir. Serbest piyasa ekonomisinin uygulandığı ülkede sanayi, tarım ve hizmetler sektörü öne çıkar.
- Turizm: Ülke, tarihi ve doğal güzellikleriyle dünyanın en çok turist çeken ülkeleri arasındadır.
- Sanayi: Otomotiv, tekstil, beyaz eşya ve savunma sanayii gelişmiştir.
- İnşaat: Türk müteahhitlik sektörü dünya çapında projelere imza atmaktadır.
Demografi
2023 yılı itibarıyla nüfus 85 milyonu aşmıştır. Nüfusun büyük çoğunluğu kentlerde yaşamaktadır.
- Dil: Resmî dil Türkçedir.
- Din: Nüfusun büyük çoğunluğu İslam dinine mensuptur. Anayasa'ya göre devletin resmî bir dini yoktur ve din ve vicdan özgürlüğü güvence altındadır.
Kültür
Doğu ve Batı kültürlerinin sentezi olan Türk kültürü oldukça zengindir.
- Mutfak: Türk mutfağı; kebapları, zeytinyağlıları ve Baklava gibi tatlılarıyla dünyaca ünlüdür.
- Sanat: Geleneksel sanatlar arasında hat, ebru ve çini yer alır.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- Mango, Andrew. Atatürk.
- İnalcık, Halil. Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ.