Kadastro Mahkemesi

Kadastro Mahkemesi
Arazi sınırlarının ve mülkiyetin tespiti
Tür	Özel Mahkeme (Tek Hâkim)
Yargı Kolu	Adli Yargı
Ülke	Türkiye
Yasal Dayanak	3402 Sayılı Kadastro Kanunu (Md. 24-32)
Temyiz Mercii	Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay
Hakim Sayısı	Tek Hâkim

Kadastro Mahkemesi, Türkiye'de kadastro çalışmaları (arazi tespiti ve tapulama) sırasında ortaya çıkan mülkiyet ve sınır uyuşmazlıklarını çözmekle görevli, kendine özgü yargılama usulleri olan bir özel mahkemedir.

Genel mahkemelerden (Asliye Hukuk Mahkemesi vb.) en büyük farkı, sadece kadastro tutanağı düzenlenmiş ancak henüz kesinleşmemiş taşınmazlar hakkındaki davalara bakmasıdır. Kadastro işlemi kesinleştikten sonra bu mahkemenin görevi sona erer.

Görev Alanı

3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 25. maddesi gereğince mahkemenin görevleri şunlardır:

• Askı İlanı Süresinde Açılan Davalar: Kadastro teknisyenleri araziyi ölçüp tutanağı hazırladıktan sonra "Askı İlanı" yaparlar. Bu 30 günlük askı süresi içinde, taşınmazın kendisine ait olduğunu veya sınırlarının yanlış çizildiğini iddia edenler Kadastro Mahkemesi'ne dava açar.
• Miras ve İntikal Davaları: Kadastro tespiti sırasında ölü olduğu anlaşılan kişilerin mirasçılarının belirlenmesi.
• Devredilen Davalar: Genel mahkemelerde (Asliye Hukuk) görülmekte olan bir tapu davası varken, o bölgede kadastro çalışması başlarsa, Asliye Hukuk Mahkemesi dosyayı görevsizlik kararı ile Kadastro Mahkemesi'ne devreder.

[Image of worker helmet and law book]

Yargılama Usulü ve Özellikleri

Kadastro Mahkemesi, gerçeği "ne pahasına olursa olsun" bulmayı amaçlar. Bu nedenle HMK'daki genel kurallardan ayrılan sert yetkileri vardır:

1. Re'sen Araştırma İlkesi

Hâkim, tarafların sunduğu delillerle bağlı değildir.

• Kendiliğinden tanık çağırabilir.
• Çevre köylerden yaşlı bilirkişileri (Mahalli Bilirkişi) dinleyebilir.
• Tapu kayıtlarını ve vergi dökümlerini resen getirtir.

Amaç, tapu kütüğünün doğru oluşmasını sağlamaktır.

2. Adli Tatil Uygulanmaz

Kadastro davaları, kamu düzenini ilgilendirdiği ve sürecin hızlı tamamlanması gerektiği için Adli Tatil (yaz tatili) süresince de görülmeye devam eder.

3. Keşif Zorunluluğu

Kadastro davalarının "olmazsa olmazı" keşiftir. Hâkim, fen bilirkişisi (Harita mühendisi) ve zabıt katibi ile birlikte araziye giderek sınırları yerinde inceler.

Kararın Kesinleşmesi ve Hak Düşürücü Süre

Kadastro Mahkemesi bir karar verdiğinde veya kimse dava açmadığında kadastro tutanakları kesinleşir ve Tapu Kütüğü'ne işlenir.

• 10 Yıllık Hak Düşürücü Süre: Kadastro tutanakları kesinleştikten sonra, mülkiyet iddiası olanlar ancak 10 yıl içinde genel mahkemelerde (Asliye Hukuk Mahkemesi) dava açabilir. 10 yıl geçtikten sonra tapu kayıtları mutlak kesinlik kazanır, artık dava açılamaz.

Asliye Hukuk Mahkemesi ile Farkı

Kriter	Kadastro Mahkemesi	Asliye Hukuk Mahkemesi
Zaman	Kadastro çalışması sırasında	Kadastro kesinleştikten sonra
Yetki	Re'sen araştırma yapar	Tarafların delilleriyle bağlıdır
Adli Tatil	Çalışmaya devam eder	Adli tatilde duruşma yapmaz

Ayrıca Bakınız

• Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
• Tapu İptal ve Tescil Davası
• Zilyetlik

Kaynakça

• 3402 Sayılı Kadastro Kanunu.