Tapu İptal ve Tescil Davası

Tapu İptal ve Tescil Davası
Mülkiyet hakkının tapu kütüğüne işlenmesi
Dava Türü	Ayni Hak Davası
Yasal Dayanak	Türk Medeni Kanunu (TMK) Md. 1025
Görevli Mahkeme	Asliye Hukuk Mahkemesi
Yetkili Yer	Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi (Kesin Yetki)
Yargılama Usulü	Yazılı Yargılama Usulü
Zamanaşımı	Kural olarak yoktur (Yolsuz tescil her zaman düzeltilebilir)
Hak Düşürücü Süre	Kadastro Kanunu'ndan doğan davalarda 10 Yıl
Hukuki Sonuç	Tapu kaydının hukuka uygun hale getirilmesi

Tapu İptal ve Tescil Davası, tapu kütüğünde yer alan kayıtların; hukuka aykırı, usulsüz veya gerçeğe aykırı olması durumunda, mülkiyet hakkı zedelenen kişinin bu kaydın düzeltilmesi ve kendi adına tescil edilmesi istemiyle açtığı dava türüdür.

Türk Medeni Kanunu'nun 1025. maddesine dayanır. Kanuna göre; "Bir ayni hak yolsuz olarak tescil edilmişse, bunu bilen veya bilmesi gereken üçüncü kişilere karşı" bu dava açılabilir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Bu davalar kamu düzenine ilişkindir, bu nedenle mahkeme yetkisi kesindir.

• Görevli Mahkeme: Aksine bir düzenleme yoksa genel görevli Asliye Hukuk Mahkemesidir.
• Yetkili Mahkeme: Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. (Örn: İstanbul'daki ev için Ankara'da dava açılamaz, taraflar anlaşsa bile mahkeme bunu reddeder).

En Sık Karşılaşılan Dava Sebepleri

Uygulamada tapu iptal davaları genellikle şu nedenlere dayanır:

1. Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma)

En yaygın sebeptir. Mirasbırakanın (baba/anne), diğer mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla, tapuda "satış" gibi göstererek aslında "bağış" yapması durumudur.

• Yargıtay'ın 01.04.1974 tarihli içtihadı uyarınca, saklı pay sahibi olsun olmasın tüm mirasçılar bu davayı açabilir.

2. Hukuki Ehliyetsizlik

Tapu devri yapan kişinin işlem sırasında akıl sağlığının yerinde olmaması (Örn: İleri derecede demans/alzheimer) veya yaş küçüklüğü.

• Bu durumda Adli Tıp Kurumu'ndan alınacak rapor belirleyicidir.

3. İrade Bozuklukları (Hata, Hile, Tehdit)

• Kişinin kandırılarak (Hile), korkutularak (Tehdit/İkrah) veya esaslı bir yanılma (Hata) sonucu tapuyu devretmesi halidir.
• Bu sebebe dayalı davalarda 1 yıllık hak düşürücü süre vardır.

4. Vekalet Görevinin Kötüye Kullanılması

Kendisine vekalet verilen kişinin (vekilin), bu yetkiyi vekil edenin (müvekkilin) zararına, kendisinin veya bir başkasının yararına kullanmasıdır. (Örn: Evi satması için vekalet verilen kişinin, evi çok ucuza kendi akrabasına satması).

5. Aile Konutu İddiası

Eşlerden birinin, diğer eşin "açık rızası" olmadan ailenin yaşadığı evi satması veya ipotek ettirmesi durumunda tapu iptali istenebilir. (Bu davada görevli mahkeme Aile Mahkemesidir).

Zamanaşımı

Tapu iptal ve tescil davaları, mülkiyet hakkına dayandığı için kural olarak zamanaşımına tabi değildir. Yolsuz tescil ne zaman öğrenilirse öğrenilsin dava açılabilir.

• İstisna: Kadastro tespitinden kaynaklanan hatalarda 10 yıllık hak düşürücü süre vardır.

İhtiyati Tedbirin Önemi

Bu davalar uzun sürer (ortalama 2-4 yıl). Dava sürerken, davalının tapuyu iyi niyetli üçüncü bir kişiye satmasını engellemek için mahkemeden mutlaka "Davalıdır" şerhi veya İhtiyati Tedbir talep edilmelidir. Aksi halde dava kazanılsa bile, ev 3. kişiye satılmışsa tapuyu geri almak zorlaşır.

Ayrıca Bakınız

• Zilyetlik
• Miras Hukuku
• Muvazaa
• Kadastro Mahkemesi

Kaynakça

• 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu.
• Eraslan, Aydın. Tapu İptal ve Tescil Davaları.