Türk Medeni Kanunu

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu
Kısaltma	TMK
Kanun Numarası	4721
Kabul Tarihi	22 Kasım 2001
Yayımlandığı R.G.	8 Aralık 2001 / Sayı: 24607
Yürürlük Tarihi	1 Ocak 2002
Kaldırdığı Kanun	743 sayılı Türk Kanunu Medenisi
Durumu	Yürürlükte
Resmi Metin

Türk Medeni Kanunu (kısaca TMK), Türkiye'de kişilerin doğumundan ölümüne kadar uzanan süreçteki ilişkilerini, aile bağlarını, miras haklarını ve eşya üzerindeki egemenliklerini düzenleyen temel özel hukuk kanunudur.

22 Kasım 2001 tarihinde kabul edilen 4721 sayılı kanun, 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 1926 tarihli 743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'ni yürürlükten kaldırmıştır.

Tarihçe ve Değişim

Cumhuriyetin ilanı sonrası hukuk devrimi çerçevesinde, 17 Şubat 1926'da İsviçre Medeni Kanunu örnek alınarak hazırlanan "Türk Kanunu Medenisi" kabul edilmişti. Ancak aradan geçen 75 yılda değişen sosyal ihtiyaçlar ve özellikle kadın-erkek eşitliği konusundaki uluslararası standartlar, kanunun yenilenmesini zorunlu kılmıştır.

4721 sayılı yeni TMK, dilin sadeleştirilmesinin yanı sıra, aile içinde kadın ve erkeğin tam eşitliğini sağlamasıyla (örneğin "kocanın ailenin reisi olması" hükmünün kaldırılması) devrim niteliğinde değişiklikler getirmiştir.

Kanunun Sistematiği

Türk Medeni Kanunu, bir "Başlangıç" bölümü ve dört ana kitaptan oluşur:

Başlangıç Hükümleri (m. 1 - 7)

Hukukun uygulanması ve hakların kullanılmasına dair genel ilkeleri içerir.

• Dürüstlük kuralı (m. 2): Hakların kullanılması ve borçların ifasında dürüstlük kuralına uyulmalıdır.
• İyiniyet (m. 3): Kanunun iyiniyete hukuki sonuç bağladığı durumlarda asıl olan iyiniyetin varlığıdır.
• Hakimin takdir yetkisi (m. 4).

1. Kitap: Kişiler Hukuku (m. 8 - 117)

Gerçek ve tüzel kişilerin hak ehliyeti, fiil ehliyeti ve kişilik haklarını düzenler.

• Gerçek Kişiler: Doğumla başlayan ve ölümle sona eren kişilik, ehliyet durumları.
• Tüzel Kişiler: Dernekler ve Vakıflar.

2. Kitap: Aile Hukuku (m. 118 - 494)

Toplumun temeli olan aileyi düzenler.

• Evlilik: Nişanlanma, evlenme ehliyeti ve engelleri.
• Boşanma: Boşanma sebepleri (zina, hayata kast vb.) ve sonuçları (nafaka, velayet).
• Mal Rejimleri: Eşler arasında yasal mal rejimi olan "edinilmiş mallara katılma rejimi".
• Soybağı: Anne-baba ve çocuk arasındaki hukuki bağ.
• Vesayet: Velayet altında bulunmayan küçüklerin ve kısıtlıların korunması.

3. Kitap: Miras Hukuku (m. 495 - 682)

Bir kişinin ölümü halinde malvarlığının kimlere ve nasıl geçeceğini düzenler.

• Yasal Mirasçılar: Eş, çocuklar, anne-baba vb. (Zümre sistemi).
• Ölüme Bağlı Tasarruflar: Vasiyetname ve miras sözleşmesi.
• Saklı Pay: Mirasbırakanın müdahale edemeyeceği miras payları.

4. Kitap: Eşya Hukuku (m. 683 - 1030)

Kişilerin eşyalar üzerindeki doğrudan hakimiyetini düzenler.

• Mülkiyet: Taşınır ve taşınmaz mülkiyeti.
• Sınırlı Ayni Haklar: İrtifak hakkı, rehin hakkı, ipotek.
• Zilyetlik ve Tapu Sicili.

Ayrıca Bakınız

• Türk Borçlar Kanunu (Medeni Kanun'un tamamlayıcısı ve 5. kitabı niteliğindedir)
• Hısımlık
• Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü