İcra Hukuk Mahkemesi
| İcra Hukuk Mahkemesi | |
|---|---|
 İcra ve İflas hukukuna özgü yargı mercii | |
| Tür | Özel Mahkeme (Dar Yetkili) |
| Yargı Kolu | Adli Yargı |
| Ülke |  Türkiye
|
| Yasal Dayanak | İcra ve İflas Kanunu (İİK) |
| Temyiz Mercii | Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay |
| Hakim Sayısı | Tek Hâkim |
İcra Hukuk Mahkemesi, Türkiye'de icra ve iflas dairelerinin işlemlerini denetleyen, takibin kanuna uygunluğunu inceleyen ve İcra ve İflas Kanunu'ndan (İİK) doğan sınırlı uyuşmazlıkları çözen özel bir mahkemedir.
Genel mahkemelerin aksine, İcra Hukuk Mahkemesi "maddi hukuk" (borcun esası) incelemesi yapmaz; "şekli hukuk" (takibin usulü) incelemesi yapar. Bu nedenle kararları kural olarak maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez.
Görev ve Yetkileri
İcra Hukuk Mahkemesi'nin görev alanı İcra ve İflas Kanunu ile sıkı sıkıya belirlenmiştir:
- Şikayet: İcra dairesi memurlarının yaptığı işlemlerin kanuna veya olaya aykırı olduğu gerekçesiyle bozulması veya düzeltilmesi talepleri (Örn: Haczedilmezlik şikayeti).
- İtirazın Kaldırılması: Borçlunun ödeme emrine itiraz etmesi durumunda, alacaklının elinde İİK m. 68'de sayılan (imzası noterce onaylanmış senet vb.) belgeler varsa açtığı dava. (Not: Genel mahkemedeki İtirazın İptali davası ile karıştırılmamalıdır).
- İstihkak Davaları: Haczedilen bir malın üçüncü bir kişiye ait olduğu iddiasıyla açılan mülkiyet davaları.
- İhalenin Feshi: İcra dairesince yapılan satış işlemlerinin usulsüzlük nedeniyle iptali.
- Takibin İptali veya Taliki: Zamanaşımı veya itfa (ödeme) nedeniyle takibin durdurulması veya iptali.
Yargılama Usulü
İcra Hukuk Mahkemelerinde Basit Yargılama Usulü uygulanır, ancak kendine özgü katı kuralları vardır:
- Sınırlı İnceleme: Hâkim, kural olarak sadece dosyaya sunulan belgelere bakar. Tanık dinletmek (istihkak davaları hariç) genellikle mümkün değildir.
- Hız: Yargılama çok hızlıdır. Birçok karar (örneğin şikayetler) duruşma açılmadan dosya üzerinden verilebilir.
- Kesinlik: Kararların sadece "takip hukuku" bakımından etkisi vardır. Yani bu mahkemede davayı kaybeden taraf, iddiasını ispatlamak için genel mahkemelerde (Asliye Hukuk vb.) tekrar dava açabilir (İstihkak davası bu kuralın istisnasıdır).
Teşkilat
İcra Hukuk Mahkemeleri, iş yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde müstakil olarak kurulur. Diğer yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi, "İcra Hukuk Mahkemesi Sıfatıyla" bu davalara bakar.
Ayrıca icra suçlarına (çek yasası ihlalleri, nafaka ödememe, taahhüdü ihlal) bakmakla görevli İcra Ceza Mahkemesi adında, aynı hakimin yönettiği ancak ceza yargılaması usulünü uygulayan ayrı bir mahkeme sıfatı da bulunur.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu.