Hukuk Muhakemeleri Kanunu: Revizyonlar arasındaki fark

Hukuk Muhakemeleri Kanunu
Kısaltma	HMK
Kanun Numarası	6100
Kabul Tarihi	12/01/2011
Yayımlandığı R.G.	04/02/2011 / Sayı: 27836
Yürürlük Tarihi	04/02/2011
Durumu	Yürürlükte
	Resmi Metin

← Önceki değişiklik

GörselVikimetin

21.11, 22 Kasım 2025 itibarı ile sayfanın şu anki hâli

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Türkiye’de özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümünde uygulanan temel usul kanunudur. 6100 sayılı bu kanun, 12 Ocak 2011 tarihinde kabul edilmiş, 4 Şubat 2011’de yürürlüğe girmiştir ve toplam 452 maddeden oluşmaktadır.

Amaç ve Kapsam

HMK’nın amacı, medeni hak ve borçlara ilişkin her türlü davanın yargı mercilerinde adil, hızlı ve etkin biçimde görülmesini sağlamak, dava prosedürünü net kurallar ve ilkelerle sistematize etmektir. Bu kanun, gerçek ve tüzel kişiler arası hukuki uyuşmazlıkların çözümlenmesinde mahkemelerin görev ve yetki esaslarından delil sistemine kadar tüm temel yargılama kurallarını içerir.

Temel İlkeler

Yargılamada Usul ve Şekil: Davanın tarafsız ve adil yürütülmesi, hak arama özgürlüğü ve “hukukî dinlenilme hakkı” esastır.
Mahkemelerin Görev ve Yetkisi: Genel yetkili ve özel yetkili mahkemeler ayrımı, yetki itirazı ve bu süreçte izlenecek prosedür.
Taraflar ve Müdahiller: Davayı açan taraflar ve üçüncü kişilerin (müdahillerin) katılım prosedürleri.

Dava Süreci ve Usul İşlemleri

Dava Türleri: Çekişmeli ve çekişmesiz yargı işleri ayrımı; dava açma şekli.
Dilekçeler ve Süreç: Dava dilekçesi, ön inceleme, tahkikat ve sözlü yargılama aşamaları.
Deliller ve İspat Yükü: Yazılı delil şartı, tanık, bilirkişi, keşif, yemin ve elektronik deliller’in kabul esasları.

Geçici Hukuki Korumalar

İhtiyati Tedbir ve Haciz: Dava sürecinde hak kaybını önlemek için alınan hızlı başvuru yolları ve koruyucu kararlar.

Kanun Yolları

İstinaf ve Temyiz: İlk derece mahkemeleri kararlarına karşı bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay’a başvuru imkanları, süreci ve sonuçları.
Yargılamanın Yenilenmesi: Kesinleşmiş hükümlere karşı olağanüstü kanun yolu olan yargılamanın yenilenmesi şartları.

Hükmün İcrası

Davada verilen hükmün yerine getirilme prosedürü ve icra takibine ilişkin temel esaslar.

Yenilik ve Önemi

HMK, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren önceki 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yerini almış; çağdaş, adil ve etkin bir yargılama sistemi oluşturmayı hedeflemiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ve modern usul hukuku gelişmeleri dikkate alınarak hazırlanmış, yargılamada birlik ve öngörülebilirlik sağlamıştır.

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-{{Infobox Kanun|isim=Hukuk Muhakemeleri Kanunu|numara=6100|kabul=12/01/2011|yürürlük=04/02/2011|madde=452|yürürlükte=Evet|kaynak=https://rayp.adalet.gov.tr/resimler/31/dosya/kurulus-mevzuati-417-08-202011-06.pdf}}Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Türkiye’de medeni yargılamanın usulünü düzenleyen ve 6100 sayılı kanun olarak bilinen bir temel mevzuattır. 12 Ocak 2011 tarihinde kabul edilmiş ve 4 Şubat 2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. HMK, toplamda 452 maddeden oluşmakta olup hâlen yürürlüktedir.
+{{KanunBilgiKutusu|isim=Hukuk Muhakemeleri Kanunu|kısaltma=HMK|kanun_no=6100|kabul_tarihi=12/01/2011|rg_tarihi=04/02/2011|yürürlük_tarihi=04/02/2011|durumu=Yürürlükte|rg_sayısı=27836|web=https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6100.pdf}}
-Bu kanunun amacı, medeni hak ve borçlara ilişkin hukuk uyuşmazlıklarının yargı mercilerinde adil, hızlı ve etkin bir biçimde çözülmesini sağlamaktır. HMK; mahkemelerin kurulması, görev ve yetki kuralları, davaların açılması, yürütülmesi, yargılama aşamaları, delil sistemleri, karar verilmesi ve kararların uygulanması gibi usule dair tüm temel esasları düzenler.
+Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), Türkiye’de özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümünde uygulanan temel usul kanunudur. 6100 sayılı bu kanun, 12 Ocak 2011 tarihinde kabul edilmiş, 4 Şubat 2011’de yürürlüğe girmiştir ve toplam 452 maddeden oluşmaktadır.
-Başlıca bölümleri arasında şunlar yer alır:
+== Amaç ve Kapsam ==
+HMK’nın amacı, medeni hak ve borçlara ilişkin her türlü davanın yargı mercilerinde adil, hızlı ve etkin biçimde görülmesini sağlamak, dava prosedürünü net kurallar ve ilkelerle sistematize etmektir. Bu kanun, gerçek ve tüzel kişiler arası hukuki uyuşmazlıkların çözümlenmesinde mahkemelerin görev ve yetki esaslarından delil sistemine kadar tüm temel yargılama kurallarını içerir.
-* Genel Hükümler: Yargılamada usul ve şekil, hukukî dinlenilme hakkı, mahkemelerin yetki ve görevleri.
+== Temel İlkeler ==
-* Dava Süreci: Dava türleri (istemli, çekişmeli vs.), davanın açılması, savunma ve cevap süreci.
-* Deliller: İspat yükü, belge, tanık, keşif, bilirkişi, yemin gibi delil türleri ve bunların kullanılma şekli.
-* Geçici Hukuki Korumalar: İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz gibi yargılamayla ilgili güvenlik önlemleri.
-* Kanun Yolları: İstinaf, temyiz gibi kararlara karşı başvurulabilecek yollar.
-* Hükmün İcrası: Kararın uygulanmasına ilişkin esaslar.
-HMK, medeni yargılama hukukunun temel ilkelerini çağdaş ve adil yargılama ölçütlerine uygun şekilde sistematize ederek uygulamada birlik, öngörülebilirlik ve güvenceli bir usul sağlamaktadır. Kanunun tam metnine Adalet Bakanlığı’nın resmi mevzuat platformu veya Hukukipedia gibi kaynaklar üzerinden erişebilirsiniz.
+* Yargılamada Usul ve Şekil: Davanın tarafsız ve adil yürütülmesi, hak arama özgürlüğü ve “hukukî dinlenilme hakkı” esastır.
+* Mahkemelerin Görev ve Yetkisi: Genel yetkili ve özel yetkili mahkemeler ayrımı, yetki itirazı ve bu süreçte izlenecek prosedür.
+* Taraflar ve Müdahiller: Davayı açan taraflar ve üçüncü kişilerin (müdahillerin) katılım prosedürleri.
-Özetle, HMK Türkiye’de özel hukuk yargılamalarında uygulanan en temel usul kanunudur ve Türk hukuk sisteminin adaletli işlemeye devam etmesini sağlayan kurallar bütününü içermektedir.
+== Dava Süreci ve Usul İşlemleri ==
+* Dava Türleri: Çekişmeli ve çekişmesiz yargı işleri ayrımı; dava açma şekli.
+* Dilekçeler ve Süreç: Dava dilekçesi, ön inceleme, tahkikat ve sözlü yargılama aşamaları.
+* Deliller ve İspat Yükü: Yazılı delil şartı, tanık, bilirkişi, keşif, yemin ve elektronik deliller’in kabul esasları.
+== Geçici Hukuki Korumalar ==
+* [[İhtiyati Tedbir]] ve [[İhtiyati Haciz|Haciz]]: Dava sürecinde hak kaybını önlemek için alınan hızlı başvuru yolları ve koruyucu kararlar.
+== Kanun Yolları ==
+* [[İstinaf]] ve [[Temyiz]]: [[İlk derece mahkemeleri]] kararlarına karşı bölge adliye mahkemesi ve [[Yargıtay]]’a başvuru imkanları, süreci ve sonuçları.
+* [[Yargılamanın Yenilenmesi]]: Kesinleşmiş hükümlere karşı olağanüstü kanun yolu olan yargılamanın yenilenmesi şartları.
+== Hükmün İcrası ==
+* Davada verilen hükmün yerine getirilme prosedürü ve [[icra takibi]]ne ilişkin temel esaslar.
+== Yenilik ve Önemi ==
+HMK, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren önceki 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yerini almış; çağdaş, adil ve etkin bir yargılama sistemi oluşturmayı hedeflemiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ve modern usul hukuku gelişmeleri dikkate alınarak hazırlanmış, yargılamada birlik ve öngörülebilirlik sağlamıştır.
+__İÇİNDEKİLERYOK__
+__DEĞİŞTİRYOK__
+[[Kategori:Kanunlar]]